Nghi lễ tròn năm của một bé là một nghi lễ dân gian, là thời điểm bé tròn 1 tuổi và là thời điểm đặc biệt đánh dấu bước phát triển trọng đại đầu tiên trong những năm đầu đời quý giá. Gia đình chuẩn bị lễ nghi cúng 12 Bà Mụ, Đức Ông, Thần linh và Tổ Tiên. 12 Bà Mụ là các thần giúp việc cho Ngọc Hoàng, mỗi bà kiêm một việc trong sinh nở giáo dưỡng, được gọi tên như sau:
- Mụ bà Trần Tứ Nương coi việc sinh đẻ (chú sanh)
- Mụ bà Vạn Tứ Nương coi việc thai nghén (chú thai)
- Mụ bà Lâm Cửu Nương coi việc thụ thai (thủ thai)
- Mụ bà Lưu Thất Nương coi việc nặn hình hài nam, nữ cho đứa bé (chú nam nữ)
- Mụ bà Lâm Nhất Nương coi việc chăm sóc bào thai (an thai)
- Mụ bà Lý Đại Nương coi việc chuyển dạ (chuyển sanh)
- Mụ bà Hứa Đại Nương coi việc khai hoa nở nhụy (hộ sản)
- Mụ bà Cao Tứ Nương coi việc ở cữ (dưỡng sanh)
- Mụ bà Tăng Ngũ Nương coi việc chăm sóc trẻ sơ sinh (bảo tống)
- Mụ bà Mã Ngũ Nương coi việc ẵm bồng con trẻ (tống tử)
- Mụ bà Trúc Ngũ Nương coi việc giữ trẻ (bảo tử)
- Mụ bà Nguyễn Tam Nương coi việc chứng kiến và giám sát việc sinh đẻ (giám sanh)
Mâm cúng Thần Linh - Thần Tài, Thổ Địa và táo quân
1 đĩa trái cây ngũ quả nhiều màu sắc
1 chén chè đậu xanh
1 đĩa xôi đậu xanh. Hoặc có thể sử dụng xôi gấc.
1 bộ tam sên: thịt, trứng, tôm hoặc cua. Tuyệt đối không chọn con cua sứt mẻ, gãy càng.
3 ly nước Hoa, hương để thắp.
Mâm cúng 12 Mụ Bà và 3 Đức Ông
- 01 gà luộc nguyên con (gà phải đầy đủ các bộ phận)
- Trầu cau têm cánh phượng
- Heo quay, bánh hỏi
- 01 đĩa trái cây
- 01 bình hoa
- 12 đĩa xôi nhỏ. Kèm theo 1 đĩa xôi lớn
- 12 chén chè đậu trắng dùng cho lễ thôi nôi của bé trai. Nếu là lễ cúng cho bé gái thì phải chuẩn bị 12 chén chè trôi nước. 12 chén chè dùng để cúng 12 bà mụ.
- 12 chén cháo, 01 tô cháo lớn
- 12 chung nước hoặc rượu trắng
- 12 cây nên và hương để thắp
- Bộ giấy tiền cúng thôi nôi: chén, đũa, muỗng. Đặc biệt nên chuẩn bị thêm 1 đôi đũa hoa. Vì dựa vào quan niệm dân gian, Mụ Bà rất thích loại đũa này.
- 1 bộ đồ hình nam thế. Trên bộ đồ viết tên, ngày năm sinh của bé. Vật này sau khi cúng xong sẽ đem hóa để tiễn giải sao cho bé.
Mâm cúng gia tiên
Mâm cơm canh thịnh soạn, đầy đủ: Cơm, canh, xôi, thịt, các món theo phong tục tập quán địa phương.
Xem thêm văn khấn lễ thôi nôi
Sau khi thắp nhang khấn cúng lễ đầy tròn năm xong, khi hết 01 tuần hương, chủ lễ tiến hóa phần mã, tiền vàng. Sau cùng gia đình cùng khách mời có thể thụ lộc cầu mong cho bé khỏe mạnh, hay ăn chóng lớn, sau này học hành đỗ đạt công danh có ích cho xã hội.